W ostatnich latach tematem przewodnim dyskusji nad przyszłością światowej motoryzacji jest zastąpienie silników spalinowych, jednostkami napędowymi zasilanymi alternatywnymi źródłami energii. Temat choć popularny, co do zasady kojarzy się wyłącznie z popularyzacją pojazdów elektrycznych wśród osób fizycznych. Warto zauważyć, że wskazana powyżej tendencja ma na celu wpłynięcie na obniżenie emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Aby wdrażanie elektromobilności przybrało rzeczywisty kształt ustawodawcy państw Unii Europejskiej przygotowali szereg regulacji umożliwiających realizację przemian w motoryzacji. W Polsce została opracowana ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych[1], która nie tylko wdraża rozwiązania infrastrukturalne ułatwiające korzystanie z „zielonych” pojazdów, ale również nakłada szereg obowiązków na jednostki władzy publicznej, w tym na jednostki samorządu terytorialnego.
W art. 35 ust. 1 u.e.p.a. ustawodawca wskazuje, że jednostka samorządu terytorialnego, z wyłączeniem gmin i powiatów których liczba mieszkańców nie przekracza 50 000, powinna zapewnić, aby udział pojazdów elektrycznych we flocie użytkowanych pojazdów w obsługującym ją urzędzie wynosił co najmniej 30% liczby użytkowanych pojazdów. Warto zauważyć, że przepis ten zacznie obowiązywać dopiero w dniu 1 stycznia 2025 r. Jednak mając na uwadze koszt nabycia pojazdów o alternatywnym źródle napędu, już teraz jednostki samorządu terytorialnego powinny podjąć działania mające na celu stopniowe dochodzenie do w/w celu. Dlatego też w art. 68 u.e.p.a. przewidziano, że od dnia 1 stycznia 2022 r. ilość takich pojazdów powinna wynosić 10% floty.
W świetle powyższych przepisów zasadniczym pytaniem jest, jakie pojazdy pozwolą spełnić wymagania ustawodawcy?
Na powyższe pytanie należy odpowiedzieć wskazując na słowniczek zawarty w art. 2 u.e.p.a. Ustawodawca wyraźnie wyróżnił pojazdy hybrydowe, elektryczne, wodorowe czy też napędzane gazem. Odnosząc się jednak do regulacji z art. 35 u.e.p.a., w którym wskazano wyłącznie na pojazdy elektryczne, przyjąć należy, że istotne będzie nabycie wyłącznie pojazdów, które wykorzystują do napędu wyłącznie energię elektryczną akumulowaną przez podłączenie do zewnętrznego źródła. A zatem zakup np. pojazdów hybrydowych (MHEV i PHEV) nie będzie realizacją niniejszego przepisu.
Warto również zauważyć, że od dnia 1 stycznia 2025 r. jednostka samorządu terytorialnego w przypadku zlecania wykonywania zadań publicznych, zobowiązania będzie wybierać podmiot, którego flota pojazdów użytkowanych przy wykonywaniu zadania stanowić będzie co najmniej 30% pojazdów elektrycznych lub pojazdów napędzanych gazem ziemnym. W tym przypadku również wprowadzono cel pośredni tj. 10 % pojazdów od dnia 1 stycznia 2022 r. Zasadnicza różnica sprowadza się do dopuszczenia dodatkowo pojazdów napędzanych gazem ziemnym rozumianego jako środek transportu wykorzystujący do napędu sprężony gaz ziemny (CNG) lub skroplony gaz ziemny (LNG), w tym pochodzący z biometanu. Co ciekawe zgodnie z art. 76 ust. 2 u.e.p.a. umowy zawarte przez jednostki samorządu terytorialnego na wykonanie zadań publicznych, wygasają z mocy prawa z dniem 31 rudnia 2021 r. jeżeli podmiot wykonujący zadanie nie zapewni wykorzystania pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem ziemnym na poziomie przynajmniej 10%.
Podsumowując, z punktu widzenia jednostek samorządu terytorialnego elektromobilność nie jest wyłącznie popularną modą, ale przede wszystkim jest swoistym obowiązkiem. Istotne jest więc, żeby już teraz organy samorządu terytorialnego zaczęły podejmować decyzje mające na celu realizację wymagać u.e.p.a.
apl.radc. Jakub Bryła
e-mail: jakub.bryla@pwkp.pl
[1] Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych, Dz. U. 2020 r. poz. 908, dalej: u.e.p.a.