W ostatnim czasie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dość drastycznie poszły w górę. Jednak istnieje możliwość obniżenia wysokości opłaty za wywóz śmieci. We wrześniu 2019 r. wszedł w życie nowy przepis ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – mowa o dodanym art. 6k ust. 4a.
Powyższy przepis stanowi, że „Rada gminy, w drodze uchwały, zwalnia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi kompostujących bioodpady stanowiące odpady komunalne w kompostowniku przydomowym, proporcjonalnie do zmniejszenia kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi z gospodarstw domowych.”
Najpierw uchwała rady gminy, a później obniżenie opłaty
Zwolnienie z części opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi, którzy kompostują bioodpady w kompostownikach przydomowych musi zostać wprowadzone uchwałą rady gminy. W tej uchwale organy stanowiące gmin zadecydują o wysokości obniżki.
Kto może skorzystać ze zwolnienia?
Zgodnie z przytoczonym przepisem zwolnienie przysługuje właścicielom nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi, którzy kompostują odpady w kompostownikach przydomowych. Co z tego wynika?
W celu ustalenia zakresu podmiotowego zwolnienia konieczne jest dokonanie wykładni pojęcia „budynku mieszkalnego jednorodzinnego”. W ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach brak jest autonomicznej definicji budynku mieszkalnego jednorodzinnego, dlatego też należy odnieść się do definicji zamieszczonej w art. 3 pkt 2a Prawa budowlanego.
Zgodnie z treścią tego przepisu przez budynek mieszkalny jednorodzinny należy rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.
Kiedy mamy do czynienia z lokalem mieszkalnym?
Pojęcie lokalu mieszkalnego nie zostało jednak zdefiniowane w prawie budowlanym, jak też nie zdefiniowano pojęcia lokalu użytkowego. Dla zrozumienia pojęcia lokalu mieszkalnego oraz lokalu użytkowego należy pomocniczo odwołać się do art. 2 ust. 2 ustawy o własności lokali.
Pojęcie samodzielnego lokalu mieszkalnego w rozumieniu ustawy o własności lokali (art. 2 ust. 2 u.w.l.), jest to wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio również do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne. Dla prawnego wyodrębnienia lokalu niezbędne jest uzyskanie zaświadczenia starosty, że dany lokal spełnia wymagania samodzielnego lokalu mieszkalnego (art. 2 ust. 3 u.w.l.), które to zaświadczenie wydaje się zasadniczo w oparciu o dokumentację techniczną budynku.
Wykładnia przepisów wprowadzających wyjątki od zasady fiskalizmu
Budynek, w którym wyodrębnione są więcej niż dwa lokale mieszkalne, a więc lokale w pełni samodzielne w rozumieniu przepisów, nie będzie zaliczał się do budynku jednorodzinnego, lecz wielorodzinnego. W konsekwencji właściciel takiej nieruchomości nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia. Skoro elementem pojęcia domu jednorodzinnego jest wyraźnie sformułowane ograniczenie możliwości wydzielenia w nim nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych, to uznać należy za całkowicie niedopuszczalne wydzielenie większej ilości lokali.[1]
Podkreślenia wymaga, że przepisy wprowadzające wyjątki od zasady fiskalizmu, a więc przepisy wprowadzające zwolnienia podatkowe, nie mogą być interpretowane rozszerzająco. Ustawodawca wprowadził kategorię podmiotów zwolnionych w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi – są to właściciele nieruchomości, na których posadowiony jest budynek jednorodzinny w rozumieniu przepisów prawa budowlanego i w tym zakresie przepisy te należy rozumieć ściśle.
Podsumowanie
Ustawodawca miał na celu wprowadzenie zwolnienia przysługującego właścicielowi nieruchomości, a nie każdemu mieszkańcowi, czy też osobie, która legitymuje się innym tytułem prawnym do nieruchomości. Niemniej jednak, powyższe nie wyklucza objęcia zwolnieniem rodzin wielopokoleniowych, które często wspólnie zamieszkują jedną nieruchomość, a także właściciela połowy budynku w zabudowie bliźniaczej.
Na koniec warto zaznaczyć, że ustawodawca nie przewidział w przepisach konieczności utworzenia dodatkowego kompostownika w sytuacji, gdy właściciele dwóch wyodrębnionych lokali mieszkalnych w domu jednorodzinnym w osobnych deklaracjach wskazali, że korzystają z kompostownika.
apl. radc. Marta Jeleń
e-mail: marta.jelen@pwkp.pl
[1] tak: Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 11 października 2017 r., sygn. akt II OSK 2920/16;