Apel Rzecznika MSP
Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców wystosował apel do włodarzy gmin, aby zwolnili przedsiębiorców z opłat czynszowych za wynajmowane od gminy lokale użytkowe. Wskazał, że ze względu na stan zagrożenia epidemicznego wielu przedsiębiorców musiało zamknąć swoją działalność, inni zaś odczuwają znaczący spadek obrotów. Nie osiągają dochodów, lecz w dalszym ciągu ponoszą wiele kosztów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, takich jak wynagrodzenia pracowników, podatki, składki na ubezpieczenia społeczne, czy wreszcie czynsz w przypadku wynajmowania lokalu.
W jaki sposób wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast mogą ulżyć poszkodowanym przedsiębiorcom?
W wystosowanym apelu Rzecznik MSP proponuje rozwiązanie polegające na uchwaleniu przez radę gminy/miasta specjalnej uchwały regulującej zakres pomocy przedsiębiorcom poprzez możliwość umorzenia, rozłożenia na raty bądź też odroczenia terminów płatności należności cywilnoprawnych należnych gminie z tytułu najmu. Jako podstawę prawną takiego rozwiązania podaje art. 59 ustawy o finansach publicznych.
To jest jedno z możliwych rozwiązań do przyjęcia w odpowiedzi na apel Rzecznika MSP o podjęcie inicjatywy.
Lepsza obniżka czynszu niż późniejsze umorzenia
Istnieje jeszcze szybszy i łatwiejszy sposób na ulżenie firmom wynajmującym lokale gminne, które zostały dotknięte skutkami epidemii. Zamiast później umarzać czynsz można go po prostu teraz obniżyć. Dzięki temu nie będzie potrzeby prowadzenia postępowań, weryfikowania pomocy publicznej, wykazywania przesłanek, itp. Sytuacja jest wyjątkowa, w związku z czym pożądane są działania proste i skuteczne.
Na mocy art. 25 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje wójt, burmistrz albo prezydent miasta. W wielu gminach wysokość minimalnych stawek czynszu za najem lokali użytkowych stanowiących własność gminy jest wprowadzana na podstawie zarządzeń organu wykonawczego gminy. W takiej sytuacji wójt, burmistrz lub prezydent miasta poprzez zmianę przedmiotowego zarządzenia mógłby wprowadzić na czas określony np. w okresie od marca 2020 r. do zakończenia pierwszego pełnego miesiąca kalendarzowego po odwołaniu stanu epidemii preferencyjne stawki dla poszkodowanych przedsiębiorców.
Opłata czynszowa w symbolicznej wysokości – czy takie rozwiązanie jest prawnie dopuszczalne?
Określenie stawek czynszu mieści się w pojęciu gospodarowania mieniem komunalnym, o którym mowa w art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, co oznacza, że określenie dolnej granicy wysokości stawki czynszu mieści się w kompetencjach wójta, w zakresie bieżącego zarządu mieniem i kształtowania treści stosunków zobowiązaniowych. Włodarz gminy ma uprawnienie do ustalenia stawek czynszów, również w wysokości preferencyjnej.
Preferencyjna polityka czynszowa często ma za zadanie pobudzać przedsiębiorczość wśród mieszkańców gminy, wzbudzić zainteresowanie niezbyt atrakcyjnymi lokalami czy ożywić życie społeczno-gospodarcze w niektórych rejonach gminnych. Trudna sytuacja związana ze światową pandemią koronawirusa, która w znacznej mierze negatywnie oddziałuje na większość małych i średnich przedsiębiorców w pełni uzasadnia ustalenie niskiej stawki czynszu za lokale użytkowe i ma na celu zatrzymanie najemców, którzy po ustaniu epidemii będą mogli kontynuować działalność.
Tytułem przykładu można wskazać, że w projekcie ustawy „antykryzysowej” przewidziano redukcję czynszu o 90% dla najemców prowadzących działalność w galeriach handlowych. Wójtowie/burmistrzowie/prezydenci miast mogą pójść tym śladem, albo nawet jeszcze dalej, względnie zastosować kryteria stopnia obniżki czynszu zależne od skali utraconych przez najemcę obrotów, albo od stopnia zwiększenia udziału przeterminowanych należności w stosunku do wszystkich należności.
apl. radc. Marta Jeleń
e-mail: marta.jelen@pwkp.pl