W związku z uchyleniem art. 15zzr oraz art. 15zzs ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 ze zm., dalej: specustawa), po upływie siedmiu dni od wejścia w życie ww. przepisu wstrzymane terminy procesowe i materialnoprawne rozpoczynają swój bieg, zaś zawieszone biegną dalej.
Wydawanie decyzji po uchyleniu art. 15zzs specustawy
Po wejściu w życie ww. zmian organ może wydać odpowiednio decyzję w prowadzonej sprawie. Ograniczenia wynikające z przepisu art. 15zzs ust. 9 specustawy, który zezwalał na wydanie decyzji wyłącznie, gdy w całości uwzględniała ona żądanie strony lub uczestnika postępowania, zostały uchylone. Należy zauważyć, że nawet w okresie obowiązywania tego przepisu organ miał prawo odstąpić od zasady czynnego udziału strony w oparciu o art. 10 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, gdy załatwienie sprawy nie cierpiało zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.
Zasady prowadzenia postępowań administracyjnych po zmianach
W świetle wprowadzonych zmian nie mają już zastosowania ograniczenia w zakresie prowadzenia postępowania administracyjnego, w szczególności w przeprowadzaniu dowodów ze świadków, oględzin, stron czy innych dowodów. Postępowania administracyjne, w tym postępowania dowodowe, należy prowadzić na zasadach dotychczasowych, obowiązujących przed wprowadzeniem art. 15zzr i art. 15zzs specustawy, z uwzględnieniem zasady czynnego udziału stron w postępowaniach administracyjnych.
Pomimo tego, że specustawa nie zawiera obecnie przepisów, które wpływają na tok czynności podejmowanych w ramach postępowania administracyjnego i wydanie aktu administracyjnego, aktualna pozostała regulacja prawna, która pozwala organowi w czasie stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, na odstąpienie od zasady czynnego udziału stron w postępowaniach administracyjnych w określonych przypadkach.
Odstąpienie od zasady czynnego udziału strony w postępowaniu
Obowiązujący przepis art. 15zzzzzn specustawy stanowi, że w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, w szczególności, gdy urząd administracji obsługujący organ administracji publicznej wykonuje zadania w sposób wyłączający bezpośrednią obsługę interesantów, organ administracji publicznej może:
- odstąpić od zasady określonej w art. 10 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego także w przypadku, gdy wszystkie strony zrzekły się swego prawa;
- zapewnić stronie udostępnienie akt sprawy lub poszczególnych dokumentów stanowiących akta sprawy również za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną na adres wskazany w rejestrze danych kontaktowych, o którym mowa w art. 20j ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne lub inny adres elektroniczny wskazany przez stronę;
- przeprowadzić czynność w toku postępowania wymagającego zgodnie z przepisami prawa osobistego stawiennictwa, również przez udostępnienie przez stronę lub innego uczestnika postępowania swojego wizerunku w czasie rzeczywistym, za pośrednictwem transmisji audiowizualnej, o ile przemawia za tym interes strony, a organ prowadzący postępowanie wyraził na to zgodę.
Kiedy organ może odstąpić od zasady czynnego udziału strony?
Zastosowanie art. 15zzzzzn specustawy przez organ administracji publicznej jest fakultatywne. Oznacza to, że organ prowadzący postępowanie, w szczególności z wyłączoną bezpośrednią obsługą interesantów, każdorazowo ocenia indywidualnie, czy okoliczności tej sprawy pozwalają na odstąpienie od zasady czynnego udziału strony w postępowaniu, a także – czy w konkretnym przypadku jest możliwe i zasadne użycie środków komunikacji elektronicznej. Regulacja może być przez organ stosowana w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Jeżeli zdaniem organu zaistniała potrzeba ochrony zdrowia osób w celu ograniczenia kontaktu pomiędzy stroną a organem prowadzącym postępowanie, organ może zastosować powyższą regulację.
Zasada informowania stron postępowania
W myśl zasady informowania stron, zgodnie z którą organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego (art. 9 k.p.a.), w odniesieniu do postępowań, w których strona w toku postępowania została pouczona o zawieszeniu i wstrzymaniu rozpoczęcia biegu terminów materialnoprawnych i procesowych taka informacja powinna być stronom przekazana. Obowiązek ten odpada w przypadku, gdy w czasie zawieszenia terminów nie były podejmowane czynności w sprawie i strona nie została poinformowana o treści art. 15zzr i 15zzs specustawy.
Informacja o stosowaniu środków profilaktycznych
Obowiązek stosowania środków profilaktycznych w związku z wystąpieniem epidemii COVID-19, nie stanowi ani okoliczności faktycznej ani prawnej, która może mieć wpływ na stronę w postępowaniu administracyjnym. W związku z czym, nie ma ustawowego obowiązku informowania o tym strony. Informacja w tym zakresie może być fakultatywnie zawarta w pismach kierowanych do strony postępowania, co uzasadnione jest ochroną zdrowia pracowników jak i stron postępowania.
W szczególności, w pismach organ może zawrzeć informację o obowiązku zakrywania ust i nosa, przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki, przyłbicy albo kasku ochronnego w budynkach użyteczności publicznej przeznaczonych na potrzeby administracji publicznej zgodnie z § 18 ust. 1 pkt 2 lit c. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 964).
apl.radc. Joanna Kucera
e-mail: joanna.kucera@pwkp.pl