Podmioty takie jak osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz spółki niemające osobowości prawnej, zgodnie z art. 6 ust. 9 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, składają do organu podatkowego deklarację na podatek od nieruchomości. Ich zobowiązanie podatkowe powstaje na zasadzie samoobliczenia podatku, który jest podatkiem „na dany rok podatkowy”. Stanowi zobowiązanie powstające w odniesieniu do roku podatkowego jako okresu rozliczeniowego.
Niektórzy przedsiębiorcy, większe firmy lub spółki, zwłaszcza te, które są właścicielami kilku nieruchomości, praktykują często zapłatę podatku od nieruchomości z góry za cały rok. Uregulowanie z góry całego podatku pozwala im nie tylko na oszczędność czasu, ale również stanowi ważną informację w zakresie planowania budżetu. Przepis stanowi, że podatek wpłaca się w miesięcznych proporcjonalnych ratach, jednak podatnik ma prawo wpłacić całą określoną wysokość podatku już w styczniu.
Gospodarcze skutki spowodowane ograniczeniami wprowadzonymi w związku z walką z koronawirusem
Od czasu ogłoszenia na obszarze Rzeczyspospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii, większość przedsiębiorców boryka się z problemami finansowymi, w tym z widmem utraty płynności finansowej. Wprowadzone restrykcje, zakazy i ograniczenia doprowadziły do zawieszenia działalności wielu firm. Czy przedsiębiorca, który aktualnie znajduje się w złej kondycji finansowej, a w styczniu zapłacił z góry podatek od nieruchomości, może zażądać od organu zwrotu niewymagalnych jeszcze rat podatku?
Czy mamy do czynienia z nadpłatą podatku?
Zgodnie z treścią art. 72 § 1 Ordynacji podatkowej za nadpłatę podatku uznaje się kwotę nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku, kwotę podatku pobraną przez płatnika nienależnie lub w wysokości większej od należnej, kwotę zobowiązania zapłaconego przez płatnika lub inkasenta, jeżeli w decyzji, o której mowa w art. 30 § 4, określono je nienależnie lub w wysokości większej od należnej, a także kwotę zobowiązania zapłaconego przez osobę trzecią lub spadkobiercę, jeżeli w decyzji o ich odpowiedzialności podatkowej lub decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy określono je nienależnie lub w wysokości większej od należnej.
Podatnik wpłacając całą kwotę podatku z góry za rok 2020, nie nadpłacił tego podatku, ani też nie dokonał zapłaty nienależnie, gdyż podatek od nieruchomości jest podatkiem rocznym.
Zaliczanie nadpłat
Nawet gdyby możliwe było uznanie, że zapłacone, ale jeszcze niewymagalne raty podatku od nieruchomości, stanowią nadpłatę tego podatku, należy stwierdzić, że w takim wypadku organ podatkowy również nie miałby możliwości zwrotu tej „nadpłaty”. Zgodnie bowiem z treścią art. 76 § 1 Ordynacji podatkowej „Nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, odsetek za zwłokę od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, kosztów upomnienia oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a w razie ich braku podlegają zwrotowi z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.”
Zatem ewentualna „nadpłata” wynikająca z zapłaty rat podatku przed terminem i tak musiałaby zostać zaliczona na poczet tych samych rat.
Nadpłata czy zwrot
Zwrot podatku i nadpłata są instytucjami odrębnie uregulowanymi w Ordynacji podatkowej. Zgodnie z treścią art. 3 pkt 7 Ordynacji poprzez zwrot podatku rozumie się zwrot różnicy podatku lub zwrot podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, a także inne formy zwrotu podatku przewidziane w przepisach prawa podatkowego. Jednak przepisy regulujące podatek od nieruchomości nie zawierają przepisu dotyczącego zwrotu podatku. A zwrot podatku przysługuje jedynie wówczas, gdy w ustawie znajduje się przepis wyraźnie umożliwiający powstanie i ustalenie zwrotu.
Podatnik w przedstawionej sytuacji nie spowodował u siebie powstania nadpłaty, a więc nie ma prawa do jej zwrotu. Również odpowiedź na pytanie, czy przysługuje mu zwrot podatku, musi być przecząca. Podatnik nie ma prawa do zwrotu podatku, gdyż takiego rozwiązania nie przewidują przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w zakresie podatku od nieruchomości.
Koło ratunkowe w postaci zwolnienia podatkowego
Podatnik znajdujący się w takiej sytuacji powinien się zorientować, czy gmina, w której opłaca podatek od nieruchomości, wprowadziła zwolnienia podatkowe. Zgodnie z art. 15p specustawy dot. koronawirusa rada gminy może wprowadzić, w drodze uchwały, za część roku 2020, zwolnienia z podatku od nieruchomości: gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wskazanym grupom przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19. Więcej informacji na temat tego uprawnienia rady gminy przeczytacie TUTAJ.
Jeżeli gmina wprowadziła takie zwolnienie (a trzeba wspomnieć, że gmina nie ma obowiązku wprowadzenia tego zwolnienia, jedynie uprawnienie), to podatnik na tej podstawie może ubiegać się o zwolnienie, a następnie złożyć do organu korektę deklaracji na podatek od nieruchomości.
Jeżeli gmina nie skorzystała z uprawnienia wynikającego z art. 15p specustawy, podatnik może złożyć wniosek o zastosowanie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych na zasadach ogólnych, zgodnie z treścią art. 67b Ordynacji podatkowej.
Podstawą do stwierdzenia nadpłaty u podatnika może być złożenie korekty deklaracji, a także zaistnienie jakiegokolwiek zdarzenia powodującego wygaśnięcie obowiązku podatkowego po stronie podatnika, przykładowo zbycia nieruchomości.
W kolejnym wpisie zastanowimy się nad kwestią formy prawnej, w jakiej organ podatkowy dokonuje zwrotu nadpłaty podatku, bądź też odmawia jej zwrotu. Zapraszam do czytania!
apl. radc. Marta Jeleń
e-mail: marta.jelen@pwkp.pl