Rozporządzeniem MEN z 11.03.2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 410) w okresie od dnia 12 marca 2020 r. do dnia 25 marca 2020 r. na obszarze kraju ograniczono funkcjonowanie publicznych i niepublicznych jednostek systemu oświaty. Czasowe ograniczenie funkcjonowania jednostek systemu oświaty polega na zawieszeniu prowadzenia działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej.
Rozporządzeniem MEN z 20.03.2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 492), zmieniającym rozporządzenie MEN z 11.03.2020 r., wprowadzono obowiązek realizowania od dnia 25 marca 2020 r. do dnia 10 kwietnia 2020 r. zadań jednostek systemu oświaty z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.
Zgodnie z § 7 ust. 1 rozporządzenia MEN z dnia 20.03.2020 r.: „Zajęcia realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu kształcenia nauczyciel realizuje w ramach obowiązującego go przed dniem wejścia w życie rozporządzenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami albo na ich rzecz, a w przypadku godzin zajęć realizowanych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych – w ramach godzin ponadwymiarowych, o których mowa w art. 35 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 2215).”
Na mocy § 11 ww. rozporządzenia: „Przepis § 7 ust. 1 stosuje się również do zajęć realizowanych przez nauczycieli w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty przed dniem wejścia w życie rozporządzenia.”, tj. przed dniem 25 marca 2020 r.
Z przytoczonych przepisów pośrednio wynika, że przed 25 marca 2020 r. (od 12 marca 2020 r.) nauczyciele, mimo że nie zapisano tego wyraźnie w żadnym przepisie, mogli realizować zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu kształcenia, a jeżeli je realizowali, to robili to w ramach obowiązującego ich tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin z uwzględnieniem godzin ponadwymiarowych. Z kolei obowiązek realizowania zajęć z wykorzystaniem ww. metod i technik pojawił się dopiero w rozporządzeniu z dnia 20.03.2020 r. i dotyczy okresu od dnia 25 marca 2020 r. do dnia 10 kwietnia 2020 r.
Jeżeli zatem w okresie od 12.03.2020 r. do 25.03.2020 r. nauczyciel realizował zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu kształcenia w ramach obowiązującego go przed dniem wejścia w życie rozporządzenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, to przysługuje mu za ten okres wynagrodzenie w normalnej wysokości z uwzględnieniem wszystkich dodatków, z wyjątkiem dodatku za warunki pracy, który jest należny wyłącznie za godziny przepracowane w określonych warunkach pracy. Przysługuje mu również wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, o ile realizował ww. zajęcia powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych. Uwzględniane powinny być także dodatki: stażowy, za wychowawstwo klasy lub sprawowanie funkcji opiekuna oddziału przedszkolnego, motywacyjny, dodatek wiejski, opiekuna stażu.
Drugim przypadkiem jaki należy rozważyć, to sytuacja, w której w analizowanym okresie nauczyciel nie świadczył pracy, ani nie pozostawał do dyspozycji pracodawcy (nie miał polecenia pracy zdalnej i nie pracował zdalnie).
Wobec braku regulacji dotyczącej zasad wynagradzania nauczycieli w okresie ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty, polegającego na zawieszeniu prowadzenia działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, należy stosownie do art. 91c KN odwołać się do przepisów Kodeksu pracy.
Zgodnie z art. 81 § 2 zd. pierwsze k.p.: „Wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, przysługuje pracownikowi za czas niezawinionego przez niego przestoju.”
Kodeks pracy nie definiuje pojęcia przestoju, przy czym nie budzi wątpliwości, że przestój stanowi przejściową niemożność świadczenia pracy przez pracownika spowodowaną obiektywnymi okolicznościami niedotyczącymi pracodawcy, np. decyzją władz publicznych.
W przypadku niemożności świadczenia pracy (a zatem również brakiem możliwości pracy zdalnej) w związku z decyzją władz publicznych mamy do czynienia z przestojem niezawinionym przez pracownika. W takiej sytuacji pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa w art. 81 § 1 k.p., tj. wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia.
Przez wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania pracownika rozumie się wynagrodzenie zasadnicze wraz z dodatkiem funkcyjnym (zob. uchwałę SN z 30.12.1986 r., III PZP 42/86 oraz wyrok SN z 16.11.2000 r., I PKN 455/00). Takie wynagrodzenie nie obejmuje innych dodatków, bowiem pomimo faktu, że są one często określone stawką godzinową lub miesięczną, to nie wynikają z osobistego zaszeregowania pracownika. W wynagrodzeniu przestojowym nie uwzględnia się zatem dodatków takich jak: stażowy, za wychowawstwo klasy lub sprawowanie funkcji opiekuna oddziału przedszkolnego, motywacyjny, za warunki pracy, dodatek wiejski, opiekuna stażu.
W przypadku, w którym w okresie od 12.03.2020 r. do 25.03.2020 r. nauczyciel nie świadczył pracy, otrzymuje on tzw. wynagrodzenie postojowe, przez które należy rozumieć wynagrodzenie zasadnicze wraz z dodatkiem funkcyjnym. Wynagrodzenie postojowe nie obejmuje innych dodatków.
r.pr. Natalia Krupa
e-mail: natalia.krupa@pwkp.pl